Τετάρτη 5 Οκτωβρίου 2011

ΘΕΟΔΩΡΟΣ (ΤΑΚΗΣ) ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ "ΣΤΙΧΟΙ ΠΑΝΩ ΣΤΗΝ ΑΜΜΟ"


              Τον κύριο Τάκη Λαζαρίδη τον γνώριζα ως επιστήμονα, όχι ως άνθρωπο και κυρίως όχι ως ποιητή. Γνώριζα την προσφορά του ως κτηνιάτρου και θαύμαζα την καριέρα του και την αγάπη του για τα ζώα, καθώς για ένα μικρό διάστημα υπήρξε ο γιατρός της πρώτης μου σκυλίτσας και επί δεκαέξι χρόνια τώρα ο γιος του κουράρει πολλά αγαπημένα ζωάκια-συντρόφους της οικογένειάς μου. Η γνωριμία μου με την ποίησή του υπήρξε αιφνίδια κι αναπάντεχη. Βρισκόμουν μαζί με την κυρία Ασπασία Καρρά σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο στον Πολύγυρο Χαλκιδικής προς τιμή του ποιητή Αργύρη Μπαρή. Εκεί πληροφορήθηκα από την κυρία Ασπασία, η οποία υπήρξε καθηγήτριά μου, για την ποιητική του συλλογή & ενδιαφέρθηκα να την διαβάσω. Και τη διάβασα!
Όπως συμβαίνει συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, η πρώτη αντίδραση ήταν ένα μούδιασμα, μια αμφιταλάντευση ανάμεσα στην ενθουσιώδη υποδοχή και στην κριτική προσέγγιση.  Ωστόσο, δεν μπόρεσα να διαβάσω τον ποιητικό του λόγο αφήνοντας κατά μέρος το συναίσθημα και επιστρατεύοντας την ψυχρή φιλολογική τακτική της εκλογίκευσης. - Διαβάζεται άραγε με αυτό τον τρόπο η ποίηση; - Δεν κατάφερα να αγνοήσω το σθένος, την εναγώνια αναζήτηση της αλήθειας, την καυστική καταγγελία, τη μελαγχολία της απώλειας και την τρυφερότητα της περιδιάβασης στις μνήμες και τα προσωπικά του βιώματα.
Όταν μου ζητήθηκε να πω δυο λόγια σε αυτή την εκδήλωση, με κυρίευσε η αμφιβολία της σκοπιμότητας και η αμφισβήτηση της δικής μου ικανότητας να αξιολογήσω ένα τέτοιο ποιητικό εγχείρημα. Με ποιο δικαίωμα και με ποια ιδιότητα μου επιτρεπόταν να εκφέρω γνώμη για τον απολογισμό ζωής ενός ανθρώπου; Αποφάσισα να μη μιλήσω ως φιλόλογος με διάθεση κριτική, αλλά ως βαθιά συγκινημένη και άκρως εντυπωσιασμένη αναγνώστρια από την ευαισθησία, την τρυφερότητα, την θέληση για ζωή και γνώση, την αλήθεια, τη μελαγχολία της απώλειας, αλλά και το σθένος, που αποπνέουν οι στίχοι. Ένιωσα την ποιητική συλλογή «Στίχοι πάνω στην άμμο» ως απολογισμό ζωής ενός ανθρώπου, που πόνεσε, αγάπησε, αγωνίστηκε, ονειρεύτηκε, απογοητεύτηκε, ήλπισε και όλα αυτά τα έκανε με αξιοθαύμαστο ζήλο και πάθος.
 «Με όρτσα ψυχή/ πάθος ταξιδευτή/ και τα πανιά φουσκωμένα από αγάπη/ στο πέλαγος της ζωής ανοίξου/ και μέθυσε/ και βλάστησε/ και ψάλλε/ κι όσο αντέξει το σκαρί» : Διαβάζοντας τους παραπάνω στίχους ανακάλυψα μέσα στον καταξιωμένο επιστήμονα τον γνήσιο καλλιτέχνη. Αυτός ο ιδιάζων συνδυασμός, που χαρακτηρίζει τον κύριο Λαζαρίδη, δεν μπορεί παρά να γεννά μια ποίηση μεστή σε νοήματα και άξια να αγγίξει τις ψυχές των αναγνωστών της. Ο λόγος του μετατρέπει τη μνήμη σε στίχους και διασώζει κάθε σημαντικό σταθμό της ζωής, κάθε σκέψη, πίστη, επιβεβαίωση, διάψευση, ερώτηση, απάντηση, δίνοντας το δικαίωμα σε όλους εμάς να διεισδύσουμε στα βιώματά του, να ταυτιστούμε, να διδαχθούμε, ακόμη και να οικειοποιηθούμε κάποια από αυτά.
Τα «Ερίκια της ντροπής» κυριολεκτικά με συγκλόνισαν! Τα διάβασα και τα ξαναδιάβασα και κάθε φορά ένιωθα το ίδιο σφίξιμο, την ίδια ανάγκη, την ίδια συγκίνηση. Οι μέρες εκείνες της πείνας, της φτώχιας, της κατοχής, της εξορίας του πατέρα είναι ολοφάνερο πως έχουν επιδράσει καταλυτικά στον ποιητικό του λόγο. Δεν έχω ζήσει τέτοιες μέρες, σε τέτοιες συνθήκες, έχω ζήσει όμως με ανθρώπους, όπως ο πατέρας μου κι η κυρία Ασπασία Καρρά, που τις βίωσαν στο πετσί τους και τους έχω αγαπήσει βαθιά αυτούς τους ανθρώπους, τους θαύμασα για τις αντοχές τους, τη δύναμή τους, το θάρρος τους, την τόλμη τους να διεκδικούν και να ονειρεύονται, έστω και σε αυτές τις συνθήκες. Αυτοί οι άνθρωποι, τέτοιοι άνθρωποι ήταν και είναι καπετάνιοι στο  ταξίδι ζωής.
Διαβάζοντας την «Ωδή για το σιδηρουργείο του παππού» ερμήνευσα την αγάπη του κυρίου Τ. Λαζαρίδη για τη μεταλλοτεχνία & εκτίμησα ακόμα περισσότερο τα καλλιτεχνήματα του. Είναι κι αυτά μια κατάθεση ψυχής, όπως κι οι στίχοι του, «μιλούν» με τον τρόπο τους και μαρτυρούν στιγμές πολύτιμες, πρόσωπα αγαπημένα, αγγίγματα, συμβουλές, μυστικά της παιδικής ηλικίας, φόβους και προσδοκίες. Για μένα πια το μέταλλο δεν είναι ψυχρό, το κοιτώ με άλλα μάτια, «δανείστηκα» την οπτική του δημιουργού Τ. Λαζαρίδη και το «βλέπω» πιο καθαρά. Τον ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό! Μα πιο πολύ τον ευχαριστώ για τον πλούτο των συναισθημάτων, για την απίστευτη συγκίνηση, που δεν μπορώ ειλικρινά να περιγράψω, την οποία ένιωσα διαβάζοντας «Το χειροφίλημα». Έκλαψα με λυγμούς. Έκλαψα γιατί υπήρξαν άνθρωποι σαν την γιαγιά του, τόσο απλοί, τόσο ανόθευτοι, τόσο ειλικρινείς με τον εαυτό τους και τους άλλους. Έκλαψα για την δική του προσπάθεια, για την αγωνία, για την αναγνώριση και τη δικαίωση, για όλα αυτά τα πολύτιμα και σημαντικά αυτού του χειροφιλήματος. Πώς να μη νιώσει κανείς δέος γινόμενος κοινωνός μιας τέτοιας μνήμης;
Η προδοσία των αξιών, των ανθρώπων, του ίδιου μας του εαυτού είναι ένα ακόμη ποιητικό μότο που επανέρχεται σε αρκετά ποιήματά του Τ. Λαζαρίδη και κάθε φορά το αποδίδει με τρόπο διαφορετικό, αλλά πάντα διαποτισμένο από πικρία και οργή:«Το χτες περίσσεψε, το αύριο λιγοστεύει». Τον πονά αυτή η προδοσία, την αισθάνεστε βίαιη, τον κατατρώγει και για να την ξορκίσει την επαναφέρει συχνά στο λόγο του, την αποκαλύπτει για να καεί στο φως της αλήθειας, την καταγγέλλει. «Το άσπρο χαρτί η χέρσα σου γη, ποιητή. Κάνε την περιβόλι. Μελάνι το αίμα σου» Αυτός δεν είναι ο λόγος που γράφετε ποίηση; Και καλλιεργεί ο Τ. Λαζαρίδης τη χέρσα γη με τον τρόπο του, την κάνει γόνιμη, εύφορη, με εργαλείο του τους στίχους, που θυμούνται, ευγνωμονούν, στηλιτεύουν, παροτρύνουν. Αυτή δεν είναι εξάλλου η τεράστια δύναμη των ποιητών; Αυτή είναι κι η δική του δύναμη!.
            Λίγο πιο κάτω στέκομαι στους στίχους «και μην ξεχνάς,  μικροπράγματα  μας κάνουν ευτυχισμένους/…./ασήμαντες λεπτομέρειες, ταπεινά πράγματα αλατοπιπερώνουν τη ζωή». Πόσο μεγάλη τούτη η αλήθεια! Πόσο απόλυτη! Γιατί την ξεχνάμε; Ό,τι γνωρίζω, αλλά ενίοτε ξεχνώ, από ευκολία ή αλαζονεία-δεν ξέρω!- οι στίχοι του κύριου Λαζαρίδη μου το θυμίζουν κι αυτό κάνει τον ποιητικό του λόγο μεστό και άξιο. Μιλά για τη ζωή έτσι, ώστε να μας υπενθυμίζει να τη ζήσουμε και να μας δείχνει το τρόπο. Τέτοιος είναι ο δικός λόγος του, στιβαρός & ευαίσθητος ταυτόχρονα, απλός & πολυσύνθετος
Παράλληλα, το ότι ευτύχησα να διαβάσω τα ποιήματά του για τους σκύλους, που τόσο αγαπά, υπήρξε πολύτιμο, ανεκτίμητο δώρο για μένα. Έκλαψα, συγκινήθηκα, ένιωσα κάθε στίχο να τρυπώνει μέσα μου, να γίνεται δικός μου, σαν να τον είπα εγώ, σαν να τον έγραψα εγώ, σαν να τον ένιωσα εγώ. Πόσο οικεία τα λόγια και τα συναισθήματά του! Λάτρεψα «Τη γλώσσα της ουράς…», διάβασα πολλές φορές την «Ανοξείδωτη αγάπη», ταυτίστηκα με την «Υποδοχή Θεού»… Η πίστη, η ανιδιοτελής αγάπη, η συντροφικότητα των σκύλων τον τροφοδοτούν με έμπνευση γιατί «δεν ξεφτά και δεν ξεβάφει η αγάπη ενός σκύλου», όπως ακριβώς κι η ποίηση, η μεστή κι αληθινή. 
Ο ρόλος του ποιητή είναι-πιστεύω- να αφουγκράζεται όσα οι άλλοι προσπερνούν, να συμπάσχει, να πονά και να μετουσιώνει τον πόνο σε δημιουργία. Η ποιητική συλλογή του κύριου Τάκη Λαζαρίδη μου άφησε ακριβώς αυτή την αίσθηση. Κλείνοντας δεν μπορώ να μην αναφέρω την πεμπτουσία της ποίησής του, έστω όπως εγώ την προσέλαβα: «Τον ύπνο των παιδιών να γεμίσουμε/ γαλήνη, σιγουριά και όνειρα./ Να ένα από τα μεγάλα/ χρέη μας». Ελπίζω να μην σας κούρασα. Ευχαριστώ από καρδιάς το κύριο Λαζαρίδη για την ποίησή του, για όλα όσα μας πρόσφερε με αυτή και για το ότι μας επέτρεψε να γίνουμε κοινωνοί της! Θα συνεχίσω να διαβάζω στίχους του στους μαθητές μου και να γεμίζω τον ύπνο τους γαλήνη, σιγουριά και όνειρα…
                                               
(Άνοιξη 2011, Φίλυρο Θεσσαλονίκης, ποιητική βραδιά αφιερωμένη στον Τ. Λαζαρίδη, Λογοτεχνική και ποιητική λέσχη Φιλύρου)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου